ചട്ടമ്പി സ്വാമികൾ (25 ഓഗസ്റ്റ് 1853 – 5 മെയ് 1924) അദ്ദേഹത്തിന്റെ ചിന്തകളും പ്രവർത്തനങ്ങളും കേരളത്തിൽ നിരവധി സാമൂഹിക, മത, സാഹിത്യ, രാഷ്ട്രീയ സംഘടനകളുടെയും പ്രസ്ഥാനങ്ങളുടെയും തുടക്കത്തെ സ്വാധീനിക്കുകയും പാർശ്വവത്കരിക്കപ്പെട്ടവർക്ക് ആദ്യമായി ശബ്ദം നൽകുകയും ചെയ്തു.

വേദങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള സ്രോതസ്സുകൾ ഉദ്ധരിച്ച് ഹിന്ദു ഗ്രന്ഥങ്ങളുടെ യാഥാസ്ഥിതിക വ്യാഖ്യാനത്തെ ചട്ടമ്പി സ്വാമികൾ അപലപിച്ചു. സ്വാമികൾ തന്റെ സമകാലികനോ ശിഷ്യനോ ആയ നാരായണ ഗുരുവിനൊപ്പം പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിൽ കേരളത്തിലെ കനത്ത ആചാരപരവും ജാതീയവുമായ ഹിന്ദു സമൂഹത്തെ നവീകരിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു. സ്വാമികൾ സ്ത്രീകളുടെ വിമോചനത്തിനായി പ്രവർത്തിക്കുകയും അവരെ സമൂഹത്തിന്റെ മുൻനിരയിലേക്ക് വരാൻ പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. സ്വാമികൾ സസ്യാഹാരം പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും അഹിംസ (അഹിംസ) പ്രഖ്യാപിക്കുകയും ചെയ്തു. വ്യത്യസ്ത മതങ്ങൾ ഒരേ സ്ഥലത്തേക്ക് നയിക്കുന്ന വ്യത്യസ്ത പാതകളാണെന്ന് സ്വാമികൾ വിശ്വസിച്ചു. ബൗദ്ധികമായും ആത്മീയമായും സമ്പന്നമായ തന്റെ ജീവിതത്തിലുടനീളം ചട്ടമ്പി സ്വാമികൾ കേരളത്തിലെ വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള നിരവധി സുഹൃത്തുക്കളെ നിലനിർത്തി. ഈ സുഹൃത്തുക്കളോടൊപ്പം താമസിച്ചുകൊണ്ട് അദ്ദേഹം ആത്മീയത, ചരിത്രം, ഭാഷ എന്നിവയെക്കുറിച്ച് നിരവധി പുസ്തകങ്ങൾ രചിച്ചു.